Dấu hiệu và cách thức phản ánh tin nhắn rác, cuộc gọi lừa đảo qua điện thoại

I. Một số dấu hiệu cần chú ý phòng tránh lừa đảo qua điện thoại:

Qua công tác giám sát, theo dõi phản ánh của người dùng trên hệ thống tiếp

nhận phản ánh tin nhắn rác, cuộc gọi rác thông qua đầu số 5656, 156, Trung tâm

Ứng cứu khẩn cấp không gian mạng Việt Nam (VNCERT/CC) – Cục An toàn

thông tin, Bộ Thông tin và Truyền thông liên tục ghi nhận các phản ánh từ người

dân khi nhận được các cuộc gọi lừa đảo qua điện thoại để lấy cắp thông tin cá

nhân người dùng. Để ngăn ngừa các mối đe dọa này, Trung tâm VNCERT/CC

đã thống kê các dấu hiệu cần chú ý để người dân có thể phòng tránh lừa đảo qua

điện thoại, như sau:

1. Những cuộc gọi tự xưng là cơ quan chức năng:

Biến tướng thành nhiều hình thức tinh vi và nguy hiểm, các đối tượng xấu

giả danh cơ quan công an, tòa án, bệnh viện hoặc các tổ chức có uy tín để lừa dối,

đe dọa và gây áp lực tâm lý cho người dân. Nạn nhân của các cuộc gọi lừa đảo

kiểu này thường là những người cao tuổi, ít giao tiếp xã hội, không có thông tin

mới. Mặc dù đã có nhiều cơ quan chức năng và báo chí cảnh báo về hình thức lừa

đảo này, tuy nhiên vẫn có nhiều người vô tình bị mắc bẫy. Một số hành vi lừa đảo

thông qua cuộc gọi giả danh cơ quan nhà nước như giả danh cán bộ công an, viện

kiểm sát, tòa án, nhân viên bệnh viện… yêu cầu cung cấp thông tin để xử lý vụ án;

chuyển tiền ngay để nhận gửi bưu phẩm hoặc giấy triệu tập phục vụ điều tra…

Theo quy định của pháp luật, để làm việc với người dân, cơ quan chức năng sẽ

trực tiếp gửi giấy mời, giấy triệu tập hoặc gửi qua công an địa phương và không

yêu cầu người dân cung cấp tài khoản ngân hàng để phục vụ điều tra. Người dân

tuyệt đối không cung cấp thông tin tài khoản ngân hàng, mã OTP và chuyển tiền

cho các đối tượng. Vì vậy, nếu nhận được cuộc gọi tự xưng là công an, nhân viên

tòa án… người dân cần cảnh giác và bình tĩnh giải quyết.

2. Yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân sau đó chuyển khoản:

Đây là dấu hiệu lừa đảo đang phổ biến nhất hiện nay: kẻ lừa đảo sẽ yêu cầu

người dùng cung cấp thông tin cá nhân như: đầy đủ họ tên quê quán, số điện

thoại, số CMND – căn cước công dân, số thẻ tín dụng, mật khẩu hay thông tin

tài khoản ngân hàng. Một ví dụ cụ thể như sau:

“Xin chào, tôi là đại diện của ngân hàng xxx. Tài khoản của bạn sắp bị

khóa và phong tỏa tiền mặt; chúng tôi cần thông tin tài khoản của bạn để xác,

minh và giải quyết vấn đề này. Bạn vui lòng cung cấp cho tôi số tài khoản và

mật khẩu của bạn?”

Dễ dàng nhận thấy, kẻ lừa đảo sẽ khởi đầu bằng cách giả mạo một “vấn đề”

sau đó yêu cầu bạn cung cấp thông tin tài khoản hoặc chuyển khoản tiền để “giải

quyết vấn đề”. Nếu bạn cung cấp thông tin của mình, kẻ lừa đảo có thể truy cập vào

tài khoản và lấy cắp tiền của bạn. Vì vậy, nên cẩn thận với yêu cầu cung cấp thông

tin cá nhân, tài khoản ngân hàng từ những cuộc điện thoại không rõ người gọi.

3. Những cuộc gọi từ những số lạ, đầu số lạ:

Để spam số lượng lớn, kẻ lừa đảo cũng thường sử dụng số điện thoại không

đăng ký, đầu số lạ, những cuộc gọi hay tin nhắn đến từ nước ngoài sẽ xuất hiện

ký hiệu cộng (+) hoặc 0 ở đầu số, và hai chữ số tiếp theo không phải là 84 – mã

số quốc gia của Việt Nam để thực hiện cuộc gọi. Vậy nếu nhận được cuộc gọi từ

số điện thoại không phải là một số điện thoại cố định hay di động thông thường

hoặc không liên quan đến một tổ chức hay đơn vị nào đó, đó có thể là một dấu

hiệu lừa đảo.

4. Những cuộc gọi kèm theo lời mời chào hấp dẫn, không thực tế:

Không chỉ giả danh cơ quan chức năng, kẻ lừa đảo còn giả danh các công

ty, doanh nghiệp hoặc ngành nghề khác nhau, như bưu điện, xổ số, du lịch, giải

trí… rồi liên lạc với người dân thông qua điện thoại hoặc tin nhắn. Những cuộc

gọi này nội dung thường báo tin người dân đã trúng thưởng một phần quà hay

chương trình khuyến mãi có giá trị cao hoặc đang có bưu phẩm từ nước ngoài

gửi về. Tuy nhiên, để nhận được phần thưởng, người dân bị yêu cầu mua một

sản phẩm hoặc chuyển trước một khoản tiền. Điều này đặc biệt rất nguy hiểm vì

khi người dân điền thông tin cá nhân vào các đường link website giả mạo do các

đối tượng gửi đến, tài khoản ngân hàng sẽ bị chiếm đoạt, tài sản bị lấy cắp.

II. Hướng dẫn cách thức phản ánh tin nhắn rác, cuộc gọi rác:

1. Phản ánh về Sở Thông tin và Truyền thông (qua phòng Quản lý Bưu

chính - Viễn thông, điện thoại: 02373.713.995, email: bcvt.stttt@thanhhoa.gov.vn)

hoặc cơ quan Công an nơi gần nhất để trình báo vụ việc.

2. Phản ánh qua Hệ thống tiếp nhận phản ánh tin nhắn rác, cuộc gọi rác qua

tổng đài 5656 hoặc 156 của Bộ Thông tin và Truyền thông với 03 cách như sau:

Cách 1: Nhắn tin theo cú pháp:

- Phản ánh cuộc gọi rác: V [Số điện thoại - nguồn phát tán] [Nội dung

cuộc gọi rác] gửi 5656 (hoặc 156).

- Phản ánh cuộc gọi có dấu hiệu lừa đảo: LD [Số điện thoại - nguồn phát

tán] [Nội dung cuộc gọi có dấu hiệu lừa đảo] gửi 5656 (hoặc 156).

- Phản ánh tin nhắn rác: S [Số điện thoại - nguồn phát tán] [Nội dung tin

nhắn rác] gửi 5656 (hoặc 156)

Cách 2: Gọi tới đầu số 156 để cung cấp thông tin (về số điện thoại vừa

thực hiện cuộc gọi có dấu hiệu thực hiện cuộc gọi rác, cuộc gọi lừa đảo, trích

dẫn một số nội dung liên quan...) theo hướng dẫn của bộ phận chăm sóc khách

hàng của các nhà mạng.

Cách 3: Phản ánh tin nhắn rác, cuộc gọi rác và thực hiện theo hướng dẫn

tại website https://thongbaorac.ais.gov.vn.